Als er de afgelopen maanden één app-soort veelvuldig in het nieuws was, dan waren het de schermdimmende apps wel die je ogen beschermen tegen blauw licht. Dit blauwe licht dat elektronische apparaten uitstoten vermindert je nachtrust en verstoort het slaapritme. Niet voor niets dus dat Apple binnenkort met Night Shift een functie op de iPhone en iPad inbouwt die de uitstoot van blauw licht -in de avonduren- tegengaat. Hoe effectief is zo’n schermdimmende functie nu eigenlijk, en hoe denken deskundigen hierover? iCulture sprak met slaaponderzoekers en onderzoekt of blauw licht echt zo’n nachtmerrie is als wordt beweerd.
Apps als f.lux, GoodNight en ook Apple’s Nachtmodus (Night Shift) verschillen van naam, maar doen eigenlijk
allemaal hetzelfde. Ze leggen een oranje gekleurde filter over je scherm heen, zodat het aangenamer wordt om
naar te kijken in het donker. Door de donkere oranje gloed kan de helderheid van je scherm donkerder gemaakt
worden dan zonder deze filter mogelijk is.
Wat doet blauw licht van iPhone-schermen precies?
“Slaaptekort kan uiteindelijk concentratie- en geheugenproblemen veroorzaken.”
Dit heeft allemaal te maken met blauw licht; een kleur die jouw slaaphormoon flink in de war brengt. Door het langdurig binnenkrijgen van blauw licht denkt het hormoon namelijk dat het overdag is en je naar een felblauwe lucht aan het kijken bent. Een helder blauwe lucht betekent dat het midden op de dag is en je dus nog lang niet gaat slapen. Als je slaaphormoon deze conclusie trekt, stopt het met het aanmaken van melatonine; een hormoon dat er juist voor zorgt dat je slaperig wordt als het donker is.
Een paar nachten slecht slapen is geen probleem, het kan pas gezondheidsrisico’s met zich meebrengen als je langdurig slecht of te weinig slaapt. Dit begint vaak met een katerig gevoel, maar kan ook verminderde concentratie en zelfs geheugenproblemen veroorzaken, zo vertelt Rene Heinen van het Slotervaart Waakslaapcentrum.
Minder melatonine betekent slechter slapen
“Het blauwe daglicht onderdrukt de aanmaak van melatonine, ook als dit licht afkomstig is van een iPhone scherm”, legt Rene Heinen uit. Heinen is een laborant slaaponderzoeker bij het Slotervaart Waakslaapcentrum. Artsen kloppen regelmatig bij het centrum aan om slaapproblemen van patiënten te onderzoeken. Heinen erkent het belang van diensten als Night Shift en f.lux, maar plaatst hierbij wel een kanttekening.
“Mentaal druk bezig zijn is veel invloedrijker dan blauw licht”
“Het hangt van persoon tot persoon af of ze baat hebben bij een dergelijke applicatie”, legt hij uit. Als je geen moeite hebt met inslapen, zal een scherm dimmende app dit dus niet nog makkelijker maken. Verwacht niet dat je per definitie sneller in slaap valt als je een oranje filter over je scherm legt, al kan het wel een uitkomst zijn als je lang ligt te woelen voor je uiteindelijk wegdroomt.
Ook Dr. M.G. Smits, neuroloog somnoloog bij de Polikliniek voor slaapwaakstoornissen en chronobiologie in het Gelderse Vallei Ziekenhuis in Ede plaatst een interessante kanttekening bij de effectiviteit van Night Shift-achtige apps. Volgens Smits heeft het mentaal druk bezig zijn veel meer invloed op je nachtrust dan het blauwe licht dat iPhones en iPads op je schijnen.
“Neem bijvoorbeeld het intypen van letters op een smartphonescherm. Dit vertalen van hersenactiviteit naar
bewegingen van je vingers kost veel energie en belemmert het inslapen nog meer dan het blauwe licht.”
Smits is dan ook van mening dat het helemaal niet gebruiken van elektronische apparatuur vlak voor het slapen gaan pas echt voor resultaten zorgt. “Als je goed wilt slapen, gebruik je geen elektronica in de twee uur voordat je gaat slapen.” Een schermdimmende app draagt volgens de slaapexpert dan ook maar een klein beetje bij aan een betere nachtrust.
Schermdimmende apps verrichten geen medisch wonder
Het is dus lang niet zo vanzelfsprekend dat we met de komst van deze schermdimmende apps ook beter gaan slapen. Het actief bezig zijn met een smartphone vergt heel wat van je hersenen, en als je nu al geen slaapproblemen
hebt zal zo’n app geen merkbaar effect hebben. Wel kun je stellen dat de donkere oranje kleur prettiger is voor je ogen, zeker als je iPhone of iPad de enige lichtbron is in de (slaap)kamer. Alleen daarom zijn apps f.lux en Night Shift al de moeite waard, maar verwacht er dus geen medische wonderen van.
Opvallend genoeg gebruiken zowel Rene Heinen als Dr. Marcel Smits geen app als f.lux om beter in slaap te komen.
De slaapdeskundigen hebben naar eigen zeggen een betere oplossing: in de avonduren gebruiken ze elektronische
apparaten bewust minder, zodat ze ook geen ‘overdosis’ blauw licht binnenkrijgen.
Foto via Shutterstock, Rommel Canlas
Bron tekst en overige foto’s: ICulture.nl